
دراین ترم ، درس تاریخ تشیع بحث به
سقیفه رسیده است. جلسه قبل به دانشجویان می گفتم در تاریخ اسلام به لحاظ
تاثیرگذاری پس ازبعثت رسول اکرم و غدیر، مساله ای به اهمیت ماجرای
سقیفه وجود ندارد.اثرات مخرب این رویداد که مقارن با ارتحال رسول اکرم صورت
گرفت،پس از گذشت چهارده قرن، هم اکنون نیز درجهان اسلام خودنمایی می کند .
درکلاس گفتم :عجیب است که با آنهمه تاکید
پیامبربرجانشینی علی و وجود صدها روایت صحیح و محکم در این باره از رسول خدا جامعه
صدر اسلام با توجه به تاثیر آداب و رسوم قبیله ای و عشیره ای این امر را نادیده
گرفتند و بعضی از سران مهاجرین و انصار در رقابتی آشکار ، به تعیین خلیفه پس از
نبی دست یازیدند و شد آنچه که جناب سلمان فارسی به زبان شیرین فارسی به آنها
درعبارتی کوتاه و بسیار پر معنا گفت :کردید و نکردید! که یعنی بالاخره کار خودتان
را کردید و آنچه را که نباید می کردید ،کردید!
نکته عجیب این است که دربعضی از این
روایات خود خلیفه اول و دوم مستقیما در جریان امر بوده اند.
به این روایت که به ماجرای" خاصف
النعل" -که بمعنای وصله زدن نعلین است- معروف است و راویان شیعه و سنی هر دو
آن را از ام سلمه- از زنان پیامبر- روایت کرده اند ، دقت کنید:
رویداد خاصف النعل در غزوه طائف اتفاق
افتاده است .ام سلمه که دراین جنگ به همراه پیامبر بود وقتی در آغاز جنگ جمل به
عایشه همسر پیامبر که این جنگ را علیه علی به راه انداخته بود، رسید به او گفت
:
به یاد داری که درآن غزوه، من و تو
در کنار پیامبر نشسته بودیم و کفش پیامبر پاره شده بود. ناگهان پدرت ابابکر با عمر
نزد پیامبر آمدند و ما از نزد آن حضرت بیرون رفتیم .در بیرون خیمه شنیدیم آن
دو به رسول خدا گفتند: ای رسول خدا، ما نمی دانیم شما تا چه زمانی درمیان ما خواهی
بود، ای کاش ما را به جانشینی خود آگاه می ساختی و حضرت به آنها چنین فرمود: اگر
او را به شما معرفی کنم، از گرد او پراکنده می شوید، همچنانکه بنی اسرائیل از گرد
هارون – جانشین موسی- پراکنده شدند.
پس ازاینکه آنان از نزد پیامبر بیرون
آمدند و شما ازحضرت پرسیدی: ای رسول خدا،جانشین تو کیست؟ حضرت فرمود:پینه دوز کفش.
ما پس از شنیدن این فرمایش رسول خدا بلافاصله با شتاب ازخیمه بیرون رفتیم تا
ببینیم وصله زن کفش پیامبر کیست و در بیرون جز علی که در زیر سایه درختی
نشسته بود و کفش پیامبر را وصله می کرد ،کسی را نیافتیم.
(اصول کافی/ج5 /ص 311 و مسند احمد/ ج3
/ص33 و83 و سنن ترمذی /ج5 /ص298)
روایت دوم را ابن اثیر مورخ شهیر اهل سنت
درکتاب نهایه خود ازجناب سلمان فارسی نقل کرده است:
پیامبر در روزعرفه برای مردم خطبه خواند
وفرمود: ای مردم، خداوند در این روز به جهت آمرزش گناهانتان به شما مباهات می کند.
اما آمرزش خاصه او برای علی است.سپس آن حضرت دستور داد علی به او نزدیک شود. وقتی
علی در کنار پیامبر قرار گرفت، رسول خدا به او فرمود: خوشبخت کسی است که پس از من
تحت ولایت تو باشد و بدبخت کسی است که تو را نافرمانی کرده و با تو دشمنی نماید.
÷( شیخ مفید
/امالی المفید/ص 161 روایت 3)